تکنولوژی RFID در کتابخانه

تکنولوژی RFID در کتابخانه:

در میان کاربردهای متنوع تکنولوژی RFID می توان به استفاده از آن در کتابخانه ها اشاره کرد. این تکنولوژی به سادگی جایگزین بارکد شد و روی کتب، CD و DVD نصب می شود. تگ RFID شامل اطلاعات شناسایی کتاب از قبیل عنوان کتاب، نام نویسنده، ناشر، تاریخ انتشار، نوع کاغذ و…. بوده و نیازی به استفاده از یک پایگاه داده جداگانه برای دستیابی به این اطلاعات وجود ندارد. اندازه معمول تگ RFID مورد استفاده در کتاب ۵۰ ×۵۰ میلی متر در شمال آمریکا و ۵۰×۷۵ میلی متر در اروپاست.

 معرفی سیستم کتابخانه هوشمند:

اتوماسیون کتابخانه سیستمی است شامل یک نرم افزار کتابخانه و یک سری تجهیزات سخت افزاری که در کل هدف از آن مکانیزه کردن فرآیند کتابداری و امانت دهی است.

 کاربردهای فناوری RFID در کتابخانه:

 افزایش سرعت در فرآیند امانت دهی کتاب
حفاظت و مدیریت کتابخانه از طریق یک سیستم مدیریتی جامع
اطلاع مسئولین کتابخانه از خروج غیرمجاز اسناد
تعدیل هزینه ها و بازگشت سریع و مناسب سرمایه
بهبود در عملکرد با افزایش دقت
بررسی موجودی کتابها با سرعت بالا
ارتقا سطح کیفی خدمات کتابخانه ای
سرعت بالا و کاهش زمان جستجو برای کارکنان
خودکار سازی سیستم بازگشت منابع و طبقه بندی دوباره آنها برای دسترسی بهتر مراجعه کنندگان
بهره گیری بهینه از زمان و نیروی انسانی
 
در کل زمانی که در مورد مبحث اتوماسیون کتابخانه صحبت می کنیم، سه مورد توجه است:

1- وجود یک نرم افزار کتابخانه که برای وارد کردن لیست تمامی اسناد کتابخانه اعم از کتاب، مقاله و پایان نامه و... با تمام مشخصات و جزئیات مورد نیاز برای جستجو و یا مدیریت به کار می رود.
2- یک راهکار برای شناسایی سریع تر و راحت تر هر کتاب، چه به جهت امانت دهی و چه به جهت مدیریت موجودی کتاب.
3- یک راهکار برای شناسایی کاربر برای امانت دادن کتاب.

نرم افزار کتابخانه:

نرم افزار که جزو لاینفک تمام کتابخانه های امروزی است، و حقیقتا دیگر فعالیت کتابخانه بدون وجود یک نرم افزار مناسب غیر قابل تصور است. حال فقط باید بررسی کنید و ببینید امکانات مورد نظر خود را در کدام نرم افزار پیدا می کنید.
نرم افزار کتابخانه شامل ۲ بخش مدیریت سیستم و اعضا می باشد. بخش مدیریت این نرم افزار، یک سیستم یکپارچه خدمات کتابخانه به منظور ساماندهی به کتب، پایان نامه ها و مقاله ها از طریق فهرست نویسی آنها می باشد، که در نتیجه آن، دسترسی اسناد مذکور از طریق جستجوی آنها فراهم می شود. در این بخش کلیه اطلاعات پایه، لازم و ضروری اعم از مشخصات اعضا، کتب، پایان نامه ها و مقالات وارد سیستم می شود. بخش اعضا قابلیت رزرو کتاب، جستجوی کتاب، مشاهده لیست کتاب های موجود، درخواست سند جدید در صورت عدم وجود آن سند و … را دارد.
 
شناسایی کاربر برای امانت دادن کتاب:

در رابطه با شناسایی کاربر برای امانت دادن کتاب دو روش می تواند وجود داشته باشد:
روش اول که یک روش سنتی و مرسوم هست، این است که متصدی کتابخانه یک کد کاربری از کاربر می پرسد و به صورت دستی وارد می کند تا وارد حساب کاربر شود و عملیات مورد نظر را انجام دهد. این کد کاربری مثلا در کتابخانه دانشگاه ها شماره دانشجویی است و در ارگان ها و سازمان ها شماره پرسنلی اما روش دیگر که هم دارای سرعت عمل بیشتری است و هم خطا و اشتباه ندارد، استفاده از کارت های هوشمند RFID است. به این ترتیب که یک دستگاه کتابخانه کنار میز متصدی کتابخانه، و یا یک ریدر RFID کنار کیوسک امانت دهی خودکار نصب می شود، و برای هر کاربر یک کارت هوشمند صادر می شود. این روش به ویژه برای مجموعه هایی توجیه و کاربرد بیشتری دارد که از سایر امکانات و سامانه های RFID هم در سازمان خود استفاده می کنند و به هر نفر یک کارت برای انجام کارت های مختلف داده اند.

 شناسایی سریع و راحت کتاب همراه با مشخصات مربوط به کتاب:

در رابطه با شناسایی سریع و راحت کتاب همراه با مشخصات مربوط به کتاب برای امانت دادن و یا مدیریت و کنترل موجودی و … کتابها، دو روش مرسوم و متعارف در حال حاضر وجود دارد:

یکی اینکه بر روی کتابها بارکد بزنند و به وسیله یک بارکد اسکنر تفنگی، بارکد را بخوانند ؛ و روش دیگر اینکه داخل کتابها تگ RFID بزنند و به وسیله یک ریدر RFID اطلاعات داخل تگ را بخوانند اینکه برای هر کتابخانه کدام روش صلاح و صرفه بیشتر و کاربرد موثرتری داشته باشد، بر می گردد به روش کار کتابخانه و اینکه کتابخانه از نوع باز و قابل دسترس برای مراجعه کننده باشد و یا از نوع محدود و صرفا با تصدی گری مسئول و اپراتور کتابخانه.

بعضی از کتابخانه ها ترجیح و سیاستشان بر این است که مشتری به داخل کتابخانه وارد نشود و به قفسه کتابها دسترسی نداشته باشد و صرفا پس از اینکه کتاب مورد نظر خود را به کمک نرم افزار پیدا کرد، مشخصات آن را یادداشت یا پرینت کرده و به متصدی کتابخانه بدهد تا ایشان خودش کتاب را بیاورد و تحویل بدهد ؛ که خوب البته چنانچه مشتریان زیادی وجود داشته باشند باید تعداد متصدیان کتابخانه را افزایش داد؛ ولی در هر صورت از آنجا که دغدغه ای در مورد خروج غیر مجاز کتاب وجود نداد نیازی به گیت و تگ RFID نیست و احتمالا روش بهتر همان نصب بارکدهای میله ای بر روی کتاب و خواندن مشخصات و ثبت آن توسط یک دستگاه بارکد اسکنر می باشد.

در این میان کتابخانه هایی هم هستند که سیاست و ترجیح مدیران آنها بر این است که مشتری علاوه بر اینکه ابتدا کتاب مورد نظر خود را توسط نرم افزار می یابد سپس بتواند خودش به سراغ قفسه کتاب ها برود تا سایر کتابها و مقالات و پایان نامه های مشابه و مورد علاقه را هم بررسی کند؛ که خوب در این حالت به خاطر به وجود آمدن دسترسی مشتری به کتابها بحث امنیت کتابها و جلوگیری از خروج غیرمجاز آنها مطرح می شود، که راهکار آن استفاده از گیت RFID در ورودی کتابخانه و نصب تگ های آن در داخل کتاب ها می باشد.